Σαρακατσάνικη Βραδιά. (Χατζόπουλος Ιωάννης πρόεδρος του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάνθης). 
Κυρίες και κύριοι, χαίρομαι που βρίσκομαι στην όμορφη και φιλόξενη πόλη της Ηγουμενίτσας. Την ίδια χαρά νοιώθουν και οι άλλοι δυο εκπρόσωποι του Δ.Σ. του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάνθης, ο αντιπρόεδρος Σπύρος Παππάς και ο ταμίας Νίκος Χατζόπουλος, που ήρθαμε μαζί στο 21ο Πανελλήνιο οργανωτικό συνέδριο Συλλόγων Σαρακατσάνων. Μεταφέρουμε τις ευχές του Δ.Σ. , των 590 μελών και των 7000 Σαρακατσάνων του νομού Ξάνθης προς όλους τους Σύνεδρους για καλή επιτυχία της διοργάνωσης και ιδιαίτερες ευχές στους Ηπειρώτες αδερφούς μας, που τώρα με την Εγνατία οδό θα είναι και πρακτικά κοντά μας και όχι μόνο με τη σκέψη.
Χαίρομαι που είμαι κοντά στον αγαπημένο μου φίλο και αδερφό, τον Γιώργο Τσώνη, τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής, Αντινομάρχη Ηγουμενίτσας, που εδώ και 32 χρόνια κρατάμε τη φιλία που αποκτήσαμε στα 4 χρόνια που σπουδάζαμε μαζί στην Θεσσαλονίκη.
Ευχαριστώ το Προεδρείο του Συνεδρίου και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο της ΠΟΣΣ, τον Κώστα Λειβαδίτη που μου έδωσαν το βήμα, αν και η πρότασή μου ήταν εκπρόθεσμη.
Ήρθαμε στο Συνέδριο να ακούσουμε τις εισηγήσεις και να τις μεταφέρουμε και στους υπόλοιπους Ξανθιώτες μαζί με τις άλλες εντυπώσεις που θα έχει ο καθένας μας από την τριήμερη συναναστροφή μας με τους εκπροσώπους των αδελφών Σωματείων. Να ενημερωθούμε για την καλή λειτουργία των Συλλόγων και να παραλάβουμε τρόπους σωστότερης λειτουργίας των Συλλόγων. Όχι μόνο για να γίνει η δουλειά του Διοικητικού πιο άνετη και ξεκούραστη, αλλά να νοιώθουμε ότι συμβαδίζουμε όλοι οι Σύλλογοι στον ίδιο σκοπό: Να διατηρήσουμε αυτό που οι πρόγονοί μας το είχαν ψωμοτύρι: τον σεβασμό, την τιμιότητα, την αλληλεγγύη, την συμπαράσταση, συνεργασία, την εργατικότητα, την αυτοεκτίμηση, την αξιοπρέπεια, την λεβεντιά, την περηφάνια, την αιώνια φιλοπατρία, τον άσβεστο πόθο για ελευθερία.
Αγαπητοί Σύνεδροι πόθος και ευχή όλων μας είναι να καταφέρουμε η σημερινή γενιά να διασώσει και να διαιωνίσει τη ζωή των προγόνων μας.
Πως θα γίνει αυτό; Η γενιά των παππούδων μας χάθηκε. Η γενιά των πατεράδων μας χάνεται.
Εμείς κάτι θυμόμαστε και το ερώτημα είναι τι θα αφήσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Αυτό το κάτι, το ελάχιστο;
Όχι κυρίες και κύριοι σύνεδροι. Οι πρόγονοί μας αξίζουν τα μέγιστα και αυτά επιβάλλεται να προσφέρουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Επιβάλλεται τώρα και χθές ακόμη να κάνει ο καθένας μας τον δημοσιογράφο και να επισκεφθεί όσους Σαρακατσάνους ηλικιωμένους μπορεί και να καταγράψει στοιχεία της ζωής τους. Θέλουμε χιλιάδες καταγραφές των πατεράδων και των παππούδων μας. Να μαζευτεί αυτό το υλικό, να επεξεργαστεί και να διαδοθεί σε όλους τους Συλλόγους και σε όλους τους απογόνους των Σαρακατσάνων. Μόνο έτσι θα έχουμε και εμείς και οι μετά από μας μια σφαιρική ιδέα τι λογής άνθρωποι ήταν αυτοί οι Σαρακατσάνοι.
Αυτή τη δουλειά και πολύ επιτυχημένα την κάνει η Ηχώ των Σαρακατσάνων και άλλες εφημερίδες και έντυπα που ενημερώνουν με τον καλύτερο τρόπο τα σχετικά με τους Σαρακατσάνους και τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια. Αυτή τη δουλειά την κάνουν τα Ανταμώματα με πρωταγωνιστή το Πανελλήνιο Αντάμωμα που γίνεται στο Περτούλι.
Οι χορευτικές παραστάσεις και η ίδια η διατήρηση των Συλλόγων είναι η καλύτερη προσπάθεια της σημερινής γενιάς και αυτών που έρχονται να διατηρήσουμε την Ιστορική μνήμη, την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Αρκούν μόνο αυτά;
Εμείς σαν Σύλλογος Σαρακατσάνων Ξάνθης βρήκαμε ένα τρόπο που αναβιώνουμε όλοι ταυτόχρονα: οι επί της σκηνής και οι θεατές την πολιτιστική μας κληρονομιά. Με την Σαρακατσάνικη Βραδιά. Μια παράσταση που έχει αφηγήσεις, αναπαραστάσεις εθίμων, τραγούδια, χορούς.
Έχει κούραση και μεγάλη ταλαιπωρία αυτή η παράσταση. Ώρες ατέλειωτες απασχόλησης. Στερήσεις ατομικού και οικογενειακού ελεύθερου χρόνου. Κάποιες στιγμές απόγνωσης και δισταγμού. Μεγαλοσύνη και συνειδητοποίηση της ρήσης του Σωκράτη: έν οίδα ότι ουδέν oίδα. Μάθημα κοινωνιολογίας και Ιστορίας συνάμα. Δεν υπάρχει καλύτερη και πιο αγνή μορφή Ιστορίας από την Παράδοση, τα ήθη και έθιμα. Βιώνουμε και μαθαίνουμε τον τρόπο ζωής και σκέψης με τις αναπαραστάσεις ηθών και εθίμων. Κατανοούμε τα προβλήματά τους και τις λύσεις που έβρισκαν και προσπαθούμε να τις αξιοποιήσουμε και στην εποχή μας.
Δεν θέλω να σας κουράσω άλλο κυρίες και κύριοι Σύνεδροι. Θέλω μόνο να σας πω ότι πριν λίγες μέρες στα πλαίσια των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών που διοργανώνει ο Δήμος Ξάνθης, 75 μέλη του Συλλόγου μας και 35 μέλη του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου παρουσιάσαμε στο Δημοτικό Αμφιθέατρο Ξάνθης τη νέα Σαρακατσάνικη Βραδιά, με μεγάλη επιτυχία από όλες τις απόψεις. Εδώ να μου επιτρέψετε να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στα αδέρφια μας τους Εβρίτες Σαρακατσάνους και ιδιαίτερα στον πρόεδρο του Συλλόγου τον Γιάννη Πιστόλα, για την υπέροχη συνεργασία.
Η μεγάλη κούραση, τα ξενύχτια, το χάσιμο της φωνής και πόσες άλλες ταλαιπωρίες, για να ετοιμαστούν τα τρία χορευτικά, να ντυθούν με παραδοσιακές φορεσιές, να επιλεγούν οι σκηνές, να γραφούν τα κείμενα, να συντονισθούν με τη μουσική πρώτα ένα- ένα τα χορευτικά και μετά όλα μαζί, όλα ξεχνιούνται, όλα παραγράφονται μπροστά στη συνειδητοποίηση της μεγαλοσύνης της παράστασης. Σε όλους μας, σαυτούς που τη φτιάχνουν και σαυτούς που τη βλέπουν μένει ότι εδώ έγινε καλή προσπάθεια, άξιζε τον κόπο.
Ήρθαμε εδώ το Δ.Σ. του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάνθης να σας πούμε ότι αξίζει και με το παραπάνω όλοι οι Σύλλογοι να κάνουν Σαρακατσάνικες Βραδιές. Να καταγράφονται οι παραστάσεις. Να διαδίδονται από Σύλλογο σε Σύλλογο, από οικογένεια σε οικογένεια. Να ταξινομούνται και να αρχειοθετούνται από την ΠΟΣΣ. Κάποιος μελλοντικός μελετητής να ψάξει στα αρχεία αυτά της ΠΟΣΣ και να μελετήσει τους Σαρακατσάνους από τις παραστάσεις αυτές. Να βγάλει ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα για τη ζωή και την πορεία αυτών των ανθρώπων που στον τόπο μας, στην Θράκη, μέχρι το 1945-50 ζούσαν στα τσελιγκάτα.
Αξίζει τον κόπο, να με ακούσετε για δυο λεπτά ακόμη. Να σας πω, πως μάθαμε για τα ζαλίκια. Απορούσα πως η μάνα μου όπως τόσες μητέρες κατόρθωναν να κουβαλούν μεγάλες ποσότητες ξύλα στην πλάτη. Πως γίνεται αυτό, μόνη της να τα μαζέψει και μόνη της να τα φορτωθεί και να τα κουβαλήσει στο σπίτι περπατώντας μεγάλες αποστάσεις. Γελούσε η μάνα όταν μικρό παιδί τη ρωτούσα και μούλεγε ότι είναι εύκολο, γιατί έτσι έχει συνηθίσει. Μούλεγε και τον τρόπο που πρέπει να βάλεις την τριχιά, πως θα σηκωθείς. Πως θα ξαποστάσεις όταν θα κουραστείς. Αυτά πριν 40 χρόνια. Πριν 4 χρόνια, όταν ετοιμαζόμασταν σαν Σύλλογος για την πρώτη Σαρακατσάνικη Βραδιά είπαμε να αναπαραστήσουμε το πλύσιμο στο ποτάμι. Μάθαμε το τραγούδι: μάνα μια κόρη που είδα εγώ στον ποταμό να πλένει και έπρεπε να δείξω σε δυο κορίτσια πως πρέπει να κουβαλήσουν το καζάνι στην πλάτη. Τάχα θυμόμουν. Πήρα ένα καζάνι μια τριχιά έφερα τα παιδιά στο σπίτι και μαζί με τη γυναίκα μου προσπαθούσαμε να ζαλικώσουμε το καζάνι με το σχοινί. Γλιστρούσε και έπεφτε στην αρχή και μείς γελούσαμε. Μέκοψε κρύος ιδρώτας όταν κατάλαβα ότι δε θυμάμαι τι μούλεγε η μάνα μου όταν ήμουν παιδί, ότι κάλεσα τα παιδιά για δυο λεπτά, να παρατήσουν τα διαβάσματά τους και να τους δείξω το ζαλίκωμα και τελικά άδικα ήρθαν. Ζήτησα συγγνώμη και τα έδιωξα τα παιδιά με την υπόσχεση ότι σύντομα θα τακτοποιηθεί και το ζήτημα αυτό αφού ο χρόνος για την παράσταση έφτανε. Ευτυχώς μια γειτόνισσά μας Σαρακατσάνα είχε την καλοσύνη και με γέλιο μας έδειξε τον τρόπο. Εύκολο. Όταν πήγα να το εφαρμόσω στα παιδιά πάλι δυσκολεύτηκα. Εκεί ήταν όμως η γειτόνισσα και μάθαμε τις απλές λεπτομέρειες, πως κάνουμε τη θηλιά και δένουμε το καζάνι και πως το κουβαλάμε χωρίς να μας γλιστρήσει. Και αναφέρω αυτό το παράδειγμα για να τονίσω ότι άλλο γερή μνήμη και άλλο χειροπιαστή πράξη της μνήμης.
Κλείνοντας θέλω να σας μεταφέρω τη σκέψη και τις προσπάθειες που εδώ και δυο χρόνια καταβάλουμε σαν Σύλλογος Σαρακατσάνων Ξάνθης να πραγματοποιήσουμε μια Σαρακατσάνικη Βραδιά στην πρωτεύουσα, στην Αθήνα και μάλιστα στο Ηρώδειο θέατρο. Με σκοπό την μεγαλύτερη προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι μια ουτοπία, που κοντεύει να γίνει πράξη. Ζητάμε το Ηρώδειο από την αρμόδια αρχή μόνο για της 22 Αυγούστου, γιατί τότε ταιριάζει σε όλα τα εμπλεκόμενα άτομά μας, που είναι μαθητές και δεν έχουν μαθήματα, αγρότες και θα έχουν τελειώσει οι δουλειές τους, εργαζόμενοι που θα πάρουν τις καλοκαιρινές τους άδειες και πάνω από όλα μόνο εκείνη την εβδομάδα δεν έχουμε σαν Σύλλογος, προγραμματισμένη και καθιερωμένη εκδήλωση.
Ήρθαμε εδώ στην Ηγουμενίτσα να πληροφορήσουμε όλους τους Συλλόγους Σαρακατσάνων και να ζητήσουμε την συνεργασία τους σε μια πιθανή πρόσκλησή μας στο Ηρώδειο για την συγκεκριμένη Σαρακατσάνικη Βραδιά. Θα είναι τιμητικό για τον καθένα που λέει ότι κρατάει από Σαρακατσάνικη φλέβα να συμμετέχει σε αυτή την παράσταση. Γιατί θα είναι ένας ύμνος για τους προγόνους μας. Θα είναι ένας ύμνος για όλους τους Έλληνες.
Είναι τιμητικό για τους Ξανθιώτες που αναλαμβάνουν αυτή τη παράσταση. Θα είναι τιμητικό για τους Ξανθιώτες να έχουν συμπαράσταση όπως την είχαν και θα την έχουν από το Σύλλογο Έβρου, Ροδόπης, Καβάλας, Δράμας, Σερρών και άλλων Συλλόγων που εδώ και δυο χρόνια μας έχουν υποσχεθεί τηλεφωνικά.
Ταυτόχρονα είναι και πάρα πολύ δύσκολο. Πως θα βρεθούμε; Πως θα προπονηθούμε; Άλλο οι κοντινοί Σύλλογοι της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας και άλλο ο Σύλλογος Ηγουμενίτσας που θέλει να έρθει μαζί μας ή ο Σύλλογος Σαρακατσάνων Αθηνών που υποσχέθηκε να μας συμπαρασταθεί. Δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχει ο κάθε Σύλλογος με πλήρες χορευτικό και με δεκάλεπτη αναπαράσταση ανάλογου εθίμου όπως του νουνού το γιομάτο που παρουσίασε ο Σύλλογος Έβρου στη φετινή Σαρακατσάνικη βραδιά. Και μόνο δυο χορευτές να κανονίσει να στείλει για μας θα είναι το ίδιο τιμητικό. Αν πάλι θέλει να παρουσιάσει κάτι που σαν Σύλλογος το έχει από χρόνια δουλεμένο, όπως τα Καλογιάννια του Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Κομοτηνής, πάλι καλά γιατί μπορούμε να το προσαρμόσουμε στην Παράσταση.
Όλα γίνονται αρκεί να υπάρχει θέληση, διάθεση, καλή σκέψη και πάνω από όλα να υπάρχει αγάπη για αυτό που κάνεις. Και αυτή η παράσταση θα γίνει και θα έχει απόλυτη επιτυχία και με τη δική σας συμπαράσταση. Αρκεί να μας εμπιστευτεί το προεδρείο του φεστιβάλ Αθηνών και να μας στείλει την πρόσκληση για της 22 Αυγούστου. Αρκεί να το αποφασίσει έγκαιρα. Να έχουμε χρόνο να ετοιμαστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα. Δεν λέμε ότι θα γίνουμε ξαφνικά ηθοποιοί, ή οι καλύτεροι χορευτές, ή οι καλύτεροι τραγουδιστές. Χρειάζεται χρόνος πολύς να ξαναμαζέψουμε τα 110 άτομα και ακόμα παραπάνω που θα έρθουν μόλις ακούσουν για το Ηρώδειο. Χρειάζεται καλύτερο κοσκίνισμα και καλύτερη επιλογή των χορευτών, των κειμένων, των εθίμων που πρέπει να παρουσιαστούν.
Γιαυτό λέμε έγκαιρα να έρθει η πρόσκληση, για να έχουμε μήνες να ετοιμαστούμε. Και το τονίζουμε εδώ στο 21ο οργανωτικό συνέδριο των Συλλόγων Σαρακατσάνων γιατί χρειαζόμαστε την βοήθεια του κάθε Συνέδρου για την πολυπόθητη αυτή πρόσκληση.
Σας χαιρετώ με τις ευχές να είμαστε γεροί και να ξανανταμώσουμε στις 22 Αυγούστου 2009 στο Ηρώδειο.
Όσοι Σύλλογοι σκεφτούν την πρότασή μας και θέλουν να συμπαρασταθούν να επικοινωνήσουν στο τηλ:2541024490, ή στο φαξ:2541084744 και να αφήσουν το μήνυμά τους.
Όλα γίνονται αρκεί να υπάρχει θέληση, διάθεση και αγάπη.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Κυρίες και κύριοι, χαίρομαι που βρίσκομαι στην όμορφη και φιλόξενη πόλη της Ηγουμενίτσας. Την ίδια χαρά νοιώθουν και οι άλλοι δυο εκπρόσωποι του Δ.Σ. του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάνθης, ο αντιπρόεδρος Σπύρος Παππάς και ο ταμίας Νίκος Χατζόπουλος, που ήρθαμε μαζί στο 21ο Πανελλήνιο οργανωτικό συνέδριο Συλλόγων Σαρακατσάνων. Μεταφέρουμε τις ευχές του Δ.Σ. , των 590 μελών και των 7000 Σαρακατσάνων του νομού Ξάνθης προς όλους τους Σύνεδρους για καλή επιτυχία της διοργάνωσης και ιδιαίτερες ευχές στους Ηπειρώτες αδερφούς μας, που τώρα με την Εγνατία οδό θα είναι και πρακτικά κοντά μας και όχι μόνο με τη σκέψη.
Χαίρομαι που είμαι κοντά στον αγαπημένο μου φίλο και αδερφό, τον Γιώργο Τσώνη, τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής, Αντινομάρχη Ηγουμενίτσας, που εδώ και 32 χρόνια κρατάμε τη φιλία που αποκτήσαμε στα 4 χρόνια που σπουδάζαμε μαζί στην Θεσσαλονίκη.
Ευχαριστώ το Προεδρείο του Συνεδρίου και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο της ΠΟΣΣ, τον Κώστα Λειβαδίτη που μου έδωσαν το βήμα, αν και η πρότασή μου ήταν εκπρόθεσμη.
Ήρθαμε στο Συνέδριο να ακούσουμε τις εισηγήσεις και να τις μεταφέρουμε και στους υπόλοιπους Ξανθιώτες μαζί με τις άλλες εντυπώσεις που θα έχει ο καθένας μας από την τριήμερη συναναστροφή μας με τους εκπροσώπους των αδελφών Σωματείων. Να ενημερωθούμε για την καλή λειτουργία των Συλλόγων και να παραλάβουμε τρόπους σωστότερης λειτουργίας των Συλλόγων. Όχι μόνο για να γίνει η δουλειά του Διοικητικού πιο άνετη και ξεκούραστη, αλλά να νοιώθουμε ότι συμβαδίζουμε όλοι οι Σύλλογοι στον ίδιο σκοπό: Να διατηρήσουμε αυτό που οι πρόγονοί μας το είχαν ψωμοτύρι: τον σεβασμό, την τιμιότητα, την αλληλεγγύη, την συμπαράσταση, συνεργασία, την εργατικότητα, την αυτοεκτίμηση, την αξιοπρέπεια, την λεβεντιά, την περηφάνια, την αιώνια φιλοπατρία, τον άσβεστο πόθο για ελευθερία.
Αγαπητοί Σύνεδροι πόθος και ευχή όλων μας είναι να καταφέρουμε η σημερινή γενιά να διασώσει και να διαιωνίσει τη ζωή των προγόνων μας.
Πως θα γίνει αυτό; Η γενιά των παππούδων μας χάθηκε. Η γενιά των πατεράδων μας χάνεται.
Εμείς κάτι θυμόμαστε και το ερώτημα είναι τι θα αφήσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Αυτό το κάτι, το ελάχιστο;
Όχι κυρίες και κύριοι σύνεδροι. Οι πρόγονοί μας αξίζουν τα μέγιστα και αυτά επιβάλλεται να προσφέρουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Επιβάλλεται τώρα και χθές ακόμη να κάνει ο καθένας μας τον δημοσιογράφο και να επισκεφθεί όσους Σαρακατσάνους ηλικιωμένους μπορεί και να καταγράψει στοιχεία της ζωής τους. Θέλουμε χιλιάδες καταγραφές των πατεράδων και των παππούδων μας. Να μαζευτεί αυτό το υλικό, να επεξεργαστεί και να διαδοθεί σε όλους τους Συλλόγους και σε όλους τους απογόνους των Σαρακατσάνων. Μόνο έτσι θα έχουμε και εμείς και οι μετά από μας μια σφαιρική ιδέα τι λογής άνθρωποι ήταν αυτοί οι Σαρακατσάνοι.
Αυτή τη δουλειά και πολύ επιτυχημένα την κάνει η Ηχώ των Σαρακατσάνων και άλλες εφημερίδες και έντυπα που ενημερώνουν με τον καλύτερο τρόπο τα σχετικά με τους Σαρακατσάνους και τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια. Αυτή τη δουλειά την κάνουν τα Ανταμώματα με πρωταγωνιστή το Πανελλήνιο Αντάμωμα που γίνεται στο Περτούλι.
Οι χορευτικές παραστάσεις και η ίδια η διατήρηση των Συλλόγων είναι η καλύτερη προσπάθεια της σημερινής γενιάς και αυτών που έρχονται να διατηρήσουμε την Ιστορική μνήμη, την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Αρκούν μόνο αυτά;
Εμείς σαν Σύλλογος Σαρακατσάνων Ξάνθης βρήκαμε ένα τρόπο που αναβιώνουμε όλοι ταυτόχρονα: οι επί της σκηνής και οι θεατές την πολιτιστική μας κληρονομιά. Με την Σαρακατσάνικη Βραδιά. Μια παράσταση που έχει αφηγήσεις, αναπαραστάσεις εθίμων, τραγούδια, χορούς.
Έχει κούραση και μεγάλη ταλαιπωρία αυτή η παράσταση. Ώρες ατέλειωτες απασχόλησης. Στερήσεις ατομικού και οικογενειακού ελεύθερου χρόνου. Κάποιες στιγμές απόγνωσης και δισταγμού. Μεγαλοσύνη και συνειδητοποίηση της ρήσης του Σωκράτη: έν οίδα ότι ουδέν oίδα. Μάθημα κοινωνιολογίας και Ιστορίας συνάμα. Δεν υπάρχει καλύτερη και πιο αγνή μορφή Ιστορίας από την Παράδοση, τα ήθη και έθιμα. Βιώνουμε και μαθαίνουμε τον τρόπο ζωής και σκέψης με τις αναπαραστάσεις ηθών και εθίμων. Κατανοούμε τα προβλήματά τους και τις λύσεις που έβρισκαν και προσπαθούμε να τις αξιοποιήσουμε και στην εποχή μας.
Δεν θέλω να σας κουράσω άλλο κυρίες και κύριοι Σύνεδροι. Θέλω μόνο να σας πω ότι πριν λίγες μέρες στα πλαίσια των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών που διοργανώνει ο Δήμος Ξάνθης, 75 μέλη του Συλλόγου μας και 35 μέλη του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου παρουσιάσαμε στο Δημοτικό Αμφιθέατρο Ξάνθης τη νέα Σαρακατσάνικη Βραδιά, με μεγάλη επιτυχία από όλες τις απόψεις. Εδώ να μου επιτρέψετε να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στα αδέρφια μας τους Εβρίτες Σαρακατσάνους και ιδιαίτερα στον πρόεδρο του Συλλόγου τον Γιάννη Πιστόλα, για την υπέροχη συνεργασία.
Η μεγάλη κούραση, τα ξενύχτια, το χάσιμο της φωνής και πόσες άλλες ταλαιπωρίες, για να ετοιμαστούν τα τρία χορευτικά, να ντυθούν με παραδοσιακές φορεσιές, να επιλεγούν οι σκηνές, να γραφούν τα κείμενα, να συντονισθούν με τη μουσική πρώτα ένα- ένα τα χορευτικά και μετά όλα μαζί, όλα ξεχνιούνται, όλα παραγράφονται μπροστά στη συνειδητοποίηση της μεγαλοσύνης της παράστασης. Σε όλους μας, σαυτούς που τη φτιάχνουν και σαυτούς που τη βλέπουν μένει ότι εδώ έγινε καλή προσπάθεια, άξιζε τον κόπο.
Ήρθαμε εδώ το Δ.Σ. του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάνθης να σας πούμε ότι αξίζει και με το παραπάνω όλοι οι Σύλλογοι να κάνουν Σαρακατσάνικες Βραδιές. Να καταγράφονται οι παραστάσεις. Να διαδίδονται από Σύλλογο σε Σύλλογο, από οικογένεια σε οικογένεια. Να ταξινομούνται και να αρχειοθετούνται από την ΠΟΣΣ. Κάποιος μελλοντικός μελετητής να ψάξει στα αρχεία αυτά της ΠΟΣΣ και να μελετήσει τους Σαρακατσάνους από τις παραστάσεις αυτές. Να βγάλει ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα για τη ζωή και την πορεία αυτών των ανθρώπων που στον τόπο μας, στην Θράκη, μέχρι το 1945-50 ζούσαν στα τσελιγκάτα.
Αξίζει τον κόπο, να με ακούσετε για δυο λεπτά ακόμη. Να σας πω, πως μάθαμε για τα ζαλίκια. Απορούσα πως η μάνα μου όπως τόσες μητέρες κατόρθωναν να κουβαλούν μεγάλες ποσότητες ξύλα στην πλάτη. Πως γίνεται αυτό, μόνη της να τα μαζέψει και μόνη της να τα φορτωθεί και να τα κουβαλήσει στο σπίτι περπατώντας μεγάλες αποστάσεις. Γελούσε η μάνα όταν μικρό παιδί τη ρωτούσα και μούλεγε ότι είναι εύκολο, γιατί έτσι έχει συνηθίσει. Μούλεγε και τον τρόπο που πρέπει να βάλεις την τριχιά, πως θα σηκωθείς. Πως θα ξαποστάσεις όταν θα κουραστείς. Αυτά πριν 40 χρόνια. Πριν 4 χρόνια, όταν ετοιμαζόμασταν σαν Σύλλογος για την πρώτη Σαρακατσάνικη Βραδιά είπαμε να αναπαραστήσουμε το πλύσιμο στο ποτάμι. Μάθαμε το τραγούδι: μάνα μια κόρη που είδα εγώ στον ποταμό να πλένει και έπρεπε να δείξω σε δυο κορίτσια πως πρέπει να κουβαλήσουν το καζάνι στην πλάτη. Τάχα θυμόμουν. Πήρα ένα καζάνι μια τριχιά έφερα τα παιδιά στο σπίτι και μαζί με τη γυναίκα μου προσπαθούσαμε να ζαλικώσουμε το καζάνι με το σχοινί. Γλιστρούσε και έπεφτε στην αρχή και μείς γελούσαμε. Μέκοψε κρύος ιδρώτας όταν κατάλαβα ότι δε θυμάμαι τι μούλεγε η μάνα μου όταν ήμουν παιδί, ότι κάλεσα τα παιδιά για δυο λεπτά, να παρατήσουν τα διαβάσματά τους και να τους δείξω το ζαλίκωμα και τελικά άδικα ήρθαν. Ζήτησα συγγνώμη και τα έδιωξα τα παιδιά με την υπόσχεση ότι σύντομα θα τακτοποιηθεί και το ζήτημα αυτό αφού ο χρόνος για την παράσταση έφτανε. Ευτυχώς μια γειτόνισσά μας Σαρακατσάνα είχε την καλοσύνη και με γέλιο μας έδειξε τον τρόπο. Εύκολο. Όταν πήγα να το εφαρμόσω στα παιδιά πάλι δυσκολεύτηκα. Εκεί ήταν όμως η γειτόνισσα και μάθαμε τις απλές λεπτομέρειες, πως κάνουμε τη θηλιά και δένουμε το καζάνι και πως το κουβαλάμε χωρίς να μας γλιστρήσει. Και αναφέρω αυτό το παράδειγμα για να τονίσω ότι άλλο γερή μνήμη και άλλο χειροπιαστή πράξη της μνήμης.
Κλείνοντας θέλω να σας μεταφέρω τη σκέψη και τις προσπάθειες που εδώ και δυο χρόνια καταβάλουμε σαν Σύλλογος Σαρακατσάνων Ξάνθης να πραγματοποιήσουμε μια Σαρακατσάνικη Βραδιά στην πρωτεύουσα, στην Αθήνα και μάλιστα στο Ηρώδειο θέατρο. Με σκοπό την μεγαλύτερη προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι μια ουτοπία, που κοντεύει να γίνει πράξη. Ζητάμε το Ηρώδειο από την αρμόδια αρχή μόνο για της 22 Αυγούστου, γιατί τότε ταιριάζει σε όλα τα εμπλεκόμενα άτομά μας, που είναι μαθητές και δεν έχουν μαθήματα, αγρότες και θα έχουν τελειώσει οι δουλειές τους, εργαζόμενοι που θα πάρουν τις καλοκαιρινές τους άδειες και πάνω από όλα μόνο εκείνη την εβδομάδα δεν έχουμε σαν Σύλλογος, προγραμματισμένη και καθιερωμένη εκδήλωση.
Ήρθαμε εδώ στην Ηγουμενίτσα να πληροφορήσουμε όλους τους Συλλόγους Σαρακατσάνων και να ζητήσουμε την συνεργασία τους σε μια πιθανή πρόσκλησή μας στο Ηρώδειο για την συγκεκριμένη Σαρακατσάνικη Βραδιά. Θα είναι τιμητικό για τον καθένα που λέει ότι κρατάει από Σαρακατσάνικη φλέβα να συμμετέχει σε αυτή την παράσταση. Γιατί θα είναι ένας ύμνος για τους προγόνους μας. Θα είναι ένας ύμνος για όλους τους Έλληνες.
Είναι τιμητικό για τους Ξανθιώτες που αναλαμβάνουν αυτή τη παράσταση. Θα είναι τιμητικό για τους Ξανθιώτες να έχουν συμπαράσταση όπως την είχαν και θα την έχουν από το Σύλλογο Έβρου, Ροδόπης, Καβάλας, Δράμας, Σερρών και άλλων Συλλόγων που εδώ και δυο χρόνια μας έχουν υποσχεθεί τηλεφωνικά.
Ταυτόχρονα είναι και πάρα πολύ δύσκολο. Πως θα βρεθούμε; Πως θα προπονηθούμε; Άλλο οι κοντινοί Σύλλογοι της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας και άλλο ο Σύλλογος Ηγουμενίτσας που θέλει να έρθει μαζί μας ή ο Σύλλογος Σαρακατσάνων Αθηνών που υποσχέθηκε να μας συμπαρασταθεί. Δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχει ο κάθε Σύλλογος με πλήρες χορευτικό και με δεκάλεπτη αναπαράσταση ανάλογου εθίμου όπως του νουνού το γιομάτο που παρουσίασε ο Σύλλογος Έβρου στη φετινή Σαρακατσάνικη βραδιά. Και μόνο δυο χορευτές να κανονίσει να στείλει για μας θα είναι το ίδιο τιμητικό. Αν πάλι θέλει να παρουσιάσει κάτι που σαν Σύλλογος το έχει από χρόνια δουλεμένο, όπως τα Καλογιάννια του Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Κομοτηνής, πάλι καλά γιατί μπορούμε να το προσαρμόσουμε στην Παράσταση.
Όλα γίνονται αρκεί να υπάρχει θέληση, διάθεση, καλή σκέψη και πάνω από όλα να υπάρχει αγάπη για αυτό που κάνεις. Και αυτή η παράσταση θα γίνει και θα έχει απόλυτη επιτυχία και με τη δική σας συμπαράσταση. Αρκεί να μας εμπιστευτεί το προεδρείο του φεστιβάλ Αθηνών και να μας στείλει την πρόσκληση για της 22 Αυγούστου. Αρκεί να το αποφασίσει έγκαιρα. Να έχουμε χρόνο να ετοιμαστούμε όσο το δυνατόν καλύτερα. Δεν λέμε ότι θα γίνουμε ξαφνικά ηθοποιοί, ή οι καλύτεροι χορευτές, ή οι καλύτεροι τραγουδιστές. Χρειάζεται χρόνος πολύς να ξαναμαζέψουμε τα 110 άτομα και ακόμα παραπάνω που θα έρθουν μόλις ακούσουν για το Ηρώδειο. Χρειάζεται καλύτερο κοσκίνισμα και καλύτερη επιλογή των χορευτών, των κειμένων, των εθίμων που πρέπει να παρουσιαστούν.
Γιαυτό λέμε έγκαιρα να έρθει η πρόσκληση, για να έχουμε μήνες να ετοιμαστούμε. Και το τονίζουμε εδώ στο 21ο οργανωτικό συνέδριο των Συλλόγων Σαρακατσάνων γιατί χρειαζόμαστε την βοήθεια του κάθε Συνέδρου για την πολυπόθητη αυτή πρόσκληση.
Σας χαιρετώ με τις ευχές να είμαστε γεροί και να ξανανταμώσουμε στις 22 Αυγούστου 2009 στο Ηρώδειο.
Όσοι Σύλλογοι σκεφτούν την πρότασή μας και θέλουν να συμπαρασταθούν να επικοινωνήσουν στο τηλ:2541024490, ή στο φαξ:2541084744 και να αφήσουν το μήνυμά τους.
Όλα γίνονται αρκεί να υπάρχει θέληση, διάθεση και αγάπη.
Σας ευχαριστώ πολύ.
